TRIAC là gì ?

TRIAC là viết tắc của cụm từ Triode for Alternating Current.

Ký hiệu và sơ đồ chân của Triac

Ký hiệu và sơ đồ chân của Triac

Cấu tạo của Triac

Triac có cấu tạo gồm 5 lớp bán dẫn tạo nên cấu trúc P-N-P-N. Vì thế nó có thể dẫn dòng điện ở cả T1 và T2.

Để điều khiển Triac chỉ việc cung cấp xung cho chân G của Triac

Nguyên lý hoạt động của Triac

Như đã nói ở phần trên Triac dùng để điều khiển dòng điện xoay chiều, nó đóng vai trò như một công tắc. Vì thế các chân của nó cũng gần tương đương với các thành phần của một công tắc điện tử. Một triac sẽ có 3 chân cơ bản đó chân T1 ( đôi khi còn ký hiệu A1), chân T2 ( đôi khi còn ký hiệu là A2) và chân G. Trong đó chân T1 và chân T2 được xem như là hai tiếp điểm của một công tắc; còn chân G được coi như nút nhấn của công tắc. Khi cho một dòng điện kích chạy từ chân G sang chân T1 hoặc ngược lại thì sẽ cho phép dòng điện chính chạy thông từ T1 sang chân T2.

Quan sát sơ đồ trên ta có 1 tải là bóng đèn 100W sửa dụng nguồn điện 220Vac. Bóng đèn được đấu nối tiếp qua chân T2 của Triac, đầu còn lại được đấu trực tiếp với nguồn. Chân T1 của Triac được đấu với cực nguồn còn lại. Chân G của Triac được đấu nối tiếp với điện trở 50Ω. Nguồn kích Triac gọi là VG. Khóa K. Chúng ta có 2 trường hợp xảy ra :

Trường hợp 1 : Khóa K mở có nghĩa là không có dòng điện đi qua chân G của Triac thì bóng đèn sẽ không sáng. Vì T1 và T2 không thông với nhau.

Trường hợp 2 : Khóa K đóng thì sẽ có một dòng điện kích VG (chạy từ G sang T1). Dòng điện kích này gọi là dòng điện mồi để T1 và T2 được thông nhau. Lúc này bóng đèn sẽ sáng.

Tóm lại để Triac hoạt động (T1 và T2 thông nhau) thì phải có một điện kích chạy từ G sang T1 hoặc ngược lại.

Trong thực tế thì không dùng khóa K để điều khiển Triac hết nha các bạn. Khóa K được thay thế bằng tín hiệu kích từ cảm biến báo mức hoặc mạch điều khiển quá trình cho ra một dòng điện kích vào chân G của Triac. Lúc đó thì T1 và T2 sẽ thông nhau và cấp điện cho tải. Tải không nhất thiết là bóng đèn, mà có thể là Motor, động cơ điện công suất lớn,…

Một điều cần lưu ý rằng dòng điện kích cho chân G của Triac có giá trị rất nhỏ từ vài mA đến vài chục mA. Nhưng dòng điện qua tải T1 và T2 có giá trị dòng điện rất lớn vài chục, vài trăm A.

Triac công suất lớn

Triac có khá nhiều loại, cũng tùy vào ứng dụng mà Triac trong mạch điện cũng khác nhau. Thông thường với những Triac công suất nhỏ thì vỏ bọc làm bằng nhựa. Đối với các Triac công suất lớn thì như trên ta thấy cấu tạo bên ngoài cũng to hơn. Vỏ bọc bằng thép hoặc bằng sứ tùy loại.